Özbekistan bilişim alanında Orta Asya’nın parlayan yıldızı haline geldi

Orta Asya’nın en önemli bilişim etkinliklerinden ICTWEEK Özbekistan 2023 özel sektör ve kamu kurumları başta olmak üzere yoğun bir katılımla gerçekleştirildi. Bilgi teknolojileri (BT) alanında bölgesel bir merkez olmayı hedefleyen Özbekistan’ın başkenti Taşkent’te yapılan etkinlik kapsamında, 26 Ekim’de düzenlenen Özbekistan Dış Kaynak Forumu, yabancı uzmanları, yerel temsilcileri ve uluslararası bilişim şirketlerinin yetkililerini bir araya getirdi. 

Özbekistan’ın BT’de dış kaynak kullanımının geliştirilmesine yönelik çalışmaların konu edildiği forum oldukça verimli geçti. Açılış konuşmasını yapan Özbekistan Cumhuriyeti Dijital Teknolojiler Bakanı Sherzod Shermatov, “Aralarında ABD, Avrupa ve gelişmiş Asya ülkelerinin olduğu birçok ülkeyi ziyaret ettik. Günümüzde dünyada pek çok şirket, maliyetlerini düşürerek rekabet güçlerini artırmayı düşünüyor ve bunun için dış kaynak kullanmayı değerlendiriyor. Ancak akıllarına ilk olarak Hindistan ve Filipinler gibi ülkeler geliyor. Biz ise bugün burada, Özbekistan’ın işletmeniz için en iyi değeri sunduğunun mesajını paylaşmak istiyoruz. Büyüyen bir nüfusumuz var. Ülkemizde eğitime ilgi ve yatırım çok yüksek. Dolayısıyla hem nitelik ve nicelik açısından, işinizi bizimle büyütmenize yardımcı olacağız” dedi.

“Yapmaya hazır olduğumuz tüm mevzuat değişikliklerine ek olarak, sunduğumuz vergi avantajları zaten BT şirketlerinin herhangi bir vergi ödememesini ve BT şirketlerindeki çalışanların da diğer ülkelere göre daha az vergi ödemesini içeriyor” diyen Bakan, yatırımcılara seslenerek sözlerini şöyle sonlandırdı: “Mevcut mevzuatımızda değişiklik yapmak gibi ekstra bir çaba göstermemiz gerekiyorsa, buna hazırız. Bu size taahhüdümüzdür. Lütfen kendinizi evinizde hissedin ve Özbekistan’la bilişim alanındaki işbirliğinizi uzun soluklu olarak planlayın.”

Özbekistan Dış Kaynak Forumu’nda “Özbekistan: BT Dış Kaynak Kullanımı için Bir Merkez” başlıklı bir sunum yapan IT Park Özbekistan Genel Müdürü Farhod Ibrahimov, BT hizmetleri için uluslararası dış kaynak fırsatlarının genişletilmesi, Özbekistan’ın yatırım ve ihracat potansiyelinin yanı sıra yabancı şirketlerin ülke pazarına en kolay ve en risksiz şekilde girmelerini sağlayan benzeri görülmemiş vergi avantajları ve programlar hakkında bilgi verdi.

HEDEF BT HİZMETLERİ İHRACATINI YILLIK 5 MİLYAR DOLARA ÇIKARMAK

Tüm program ve teşviklerin öncelikli hedefinin Özbekistan’ın BT hizmetleri ihracatını yıllık 5 milyar dolara çıkarmak olduğunun altını çizen Farhod Ibrahimov, “IT Park bu yıldan itibaren iki ana hedefe odaklanıyor: Yerel şirketlerin uluslararası pazara açılmasını desteklemek ve yabancı şirketleri Özbekistan’a çekmek. Şirketler, kapsamlı bir ayrıcalıklı hizmet paketini temsil eden ‘Hepsi bir arada’ programına erişebiliyor. Program; kurumsal özel bir yönetici, 24 saat destek hizmeti, personel alımında destek, altyapı, hukuk, muhasebe ve bankacılık hizmetlerinin yanı sıra kesintisiz internet erişimini içeriyor. Tüm IT Park sakinleri, her türlü kurumlar vergisinden muaf ve yalnızca %7,5 oranında imtiyazlı gelir vergisi ödüyor. Özbekistan şu anda bu konuda dünyanın en cazip ülkesi olabilir” dedi.

“İNGİLİZCE İKİNCİ DİL GİBİ”

Forum’un önemli konuşmacılarından biri, yer seçimi konusunda da danışmanlık yapan gazeteci Loren Moss oldu. Özbekistan’daki dönüşümün 2016’da başladığına dikkat çeken Loren Moss, “Bilişim sektörü stratejik bir yön halini alıyor. Ülkede çalışmaya istekli, nitelikli yetenekler var.

“Buraya ilk geldiğimde bir tercümana ihtiyacım olacağını düşünmüştüm ama İngilizce burada zaten ikinci dil gibi. Ayrıca Özbekistan’ın erişilebilir bir işgücü, genç ve yetenekli bir nüfusu var” dedi.

Özbekistan Dış Kaynak Forumu’nun diğer katılımcıları arasında girişimci ve danışman Andrew Wrobel, UNIDO Kore Başkanı Maengho Shin, Dünya Bankası Kıdemli Operasyon Direktörü Sandra Sargent, Ejada Systems COO’su Ahmed Atif Bashir, Revotech CEO’su Nodir Turdimatov, Analytec CEO’su, VMoney CTO’su ve Amfora CTO’su Cenk Göktürk’ün yanı sıra, Proje Dükkanı CEO’su Ali Cenk Gülce yer aldı. Forum, katılımcıların Özbekistan’ın yetenek rezervleri, stratejileri, fırsatları ve zorluklarını tartıştığı verimli bir panelle sona erdi. 

5 YILDA 82 KAT BÜYÜME

Bilişim teknolojileri alanında Asya’nın en çok dikkat çeken ülkelerinden biri olan Özbekistan, son 5 yılda bilişim hizmetleri ihracatında 82 kat büyüme kaydetti. Özbekistan’ın hedefi 2030 yılında bilişim ihraç ederek 5 milyar dolar gelir elde etmek. Yetenekli ve genç nüfus, uygun maliyetli işgücü gibi avantajlar, Özbekistan’ın bu alanda öne çıkmasının başlıca sebepleri arasında yer alıyor. 36 milyonluk nüfusun yarısından fazlasının 30 yaşın altında olduğu ülkede, yabancı dil yeterliliğine sahip insan sayısı da oldukça fazla. Ülkede 5 milyondan fazla kişi İngilizce biliyor. Özbekistan’da insan kaynakları maliyetlerinin gelişmiş ülkelere oranla düşük olması da şirketler için bir diğer avantaj olarak öne çıkıyor. 

DEVLET DESTEĞİ SAĞLANIYOR

Hükümetin yanı sıra, teknoloji parkı IT Park Özbekistan’ın kapsamlı desteği sayesinde, burada ikamet eden şirketler bir dizi önemli avantajdan kolayca yararlanıyor. Kurumlar vergisinden tam muafiyet, %7,5 nominal gelir vergisi oranı, ithal ekipmanlarda sıfır gümrük vergisi gibi avantajlar, şirketleri cezbediyor. Ayrıca, 12 aya kadar ücretsiz ofis alanı ve teknik kurulum konusunda yardım, oturma izinlerinin alınmasını kolaylaştıran ve tüm sosyal hizmetlere erişim sağlayan 3 yıllık BT vizesi gibi avantajlar da şirketlerin işini kolaylaştırıyor. Bu desteklerle sınırlı kalmayan Özbekistan ise ortaya çıkabilecek tüm hukuki, muhasebe ve bankacılık konularında yardım, personel alımında destek ve Özbek çalışanların maaş bordrosu giderlerinin %15’ine kadar geri ödeme gibi daha pek çok kolaylaştırıcı imkan sunuyor. Bu koşullar sayesinde 1.470 şirket IT Park Özbekistan’da yerleşik statüye geçiş yaptı. 

2 TÜRK ŞİRKETİ DE ÖZBEKİSTAN’DA YERİNİ ALDI

IT Park Özbekistan’da yerleşik şirketlerin arasında 2 Türk şirketi de bulunuyor. Buradaki şirketlerin hizmet alanlarına bakıldığında, 650’den fazla firmanın perakende, fintek, eğitim, tıp ve diğer alanlarda ürünleri bulunduğu göze çarpıyor. Ayrıca 450’ye yakın şirket, yazılım ürünlerinde teknik destek hizmetleri, modifikasyonlar ve iyileştirmeler sağlamanın yanı sıra yurt dışında dış kaynak kullanımı (BPO) hizmetleri de dahil olmak üzere, BT eğitimi alanında hizmet veriyor. 30’dan fazla şirket yapay zekaya dayalı olarak geliştirilen yazılım ürünleri sunuyor.

Dijital iletişim ajansı Proje Dükkanı CEO’su Ali Cenk Gülce ise şunları aktardı:  “IT Parkı Türkiye’den de biliyoruz, daha önce Türkiye’deki yazılım firmamız için Türkiye’nin IT parkına başvurmuştuk. Ancak bu noktada özellikle Özbekistan’daki IT Park’ın sağladığı kolaylıklar bizim çok daha ilgimizi çekti. Dolayısıyla özellikle yazılım alanındaki geleceğe dönük planlarımızın bir kısmını Özbekistan’a kaydırmamızı sağladı. IT Park tarafında sağlanan teşvikler bizi daha çok motive ediyor. Bir yandan yatırım yapıp bir yandan nasıl vergi ödeyeceğimizi düşünmüyoruz. Üretmemiz ve onu üretirken yatırım yapabilmemiz çok önemli.”