Nobel Kimya Ödülü, TV ekranlarında kullanılan kristalleri geliştiren bilim insanlarına verildi

Getty Images
Kuantum noktaları adı verilen ve bazı TV setlerinde de kullanılan kristallerin boyutları, enerji verildiğinde yaydıkları ışığın rengini belirliyor.

Nobel Kimya Ödülü, kuantum noktaları olarak adlandırılan parçacıkları geliştiren çalışmalarından dolayı üç bilim insanına verildi.

Bu küçük kristallere, nanopartiküllerin renk oluşturduğu QLED TV setlerinde rastlanıyor.

Ayrıca cerrahların ameliyat sırasında kullandığı tıbbi görüntülemede, kanser ilaçlarının daha iyi hedeflenmesinde ve güneş panellerinde de kullanılıyorlar.

Kazanan Moungi G. Bawendi, Louis E. Brus ve Alexei I. Ekimov 11 milyon İsveç kronu (1 milyon dolar) tutarındaki ödülü paylaşacak.

Kazananların isimlerinin, İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi tarafından yapılan resmi duyurudan saatler önce yanlışlıkla açıklandığı ortaya çıktı.

Akademi, bu durumun nedenini anlamaya çalıştığını ve olanlardan dolayı üzüntü duyduğunu açıkladı.

Moungi G. Bawendi Akademi’ye yaptığı açıklamada “Bu büyük bir onur” dedi.

“Uykuluydum, çok şaşırdım ve çok onurlandım” diyen Bawendi, Akademi kendisini aramadan önce haberi duymadığını da sözlerine ekledi.

BREAKING NEWS
The Royal Swedish Academy of Sciences has decided to award the 2023 #NobelPrize in Chemistry to Moungi G. Bawendi, Louis E. Brus and Alexei I. Ekimov “for the discovery and synthesis of quantum dots.” pic.twitter.com/qJCXc72Dj8

— The Nobel Prize (@NobelPrize) October 4, 2023

Kuantum noktaları son derece küçük olup milimetrenin sadece birkaç milyonda biri genişliğinde.

Boyutları, enerji verildiğinde yaydıkları ışığın rengini belirliyor. Daha küçük kuantum noktaları mavi, daha büyük noktalar ise sarı ve kırmızı.

Akademi ödülü açıklarken, “Uzun bir süre kimse bu kadar küçük parçacıklar yapılabileceğini düşünmedi, ancak bu yıl kazananlar tam da bunu başardılar” dedi.

Üç bilim insanı ABD’de yaşıyor. Rus fizikçi Alexei I. Ekimov 1980’lerde kuantum noktalarını ilk keşfeden kişi olarak tanınıyor ve ABD’li kimyager Louis E. Brus daha sonra kristallerin sıvı içinde yüzer halde geliştirilebileceğini fark etti.

Paris doğumlu Moungi G. Bawendi, parçacıkları çok daha kontrollü bir şekilde yapmak için bir yöntem icat etti.

İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, “Kuantum noktaları böylece insanlığa en büyük faydayı sağlıyor” dedi.

“Araştırmacılar gelecekte esnek elektroniklere, küçük sensörlere, daha ince güneş enerjisi panellerine ve şifreli kuantum iletişimine katkıda bulunabileceklerine inanıyor. Bu küçük parçacıkların potansiyelini keşfetmeye yeni başladık” diye ekledi.

N?obel Fizik Ödülü, geçen yıl kuantum mekaniği alanındaki çığır açıcı çalışmaları nedeniyle Frasız bilim insanı Alain Aspect, Amerikalı bilim insanı John Clauser ve Avustuyalı bilim insanı Anton Zeilinger’e verildi.

2021’de, karmaşık sistemlere, özellikle de Dünya’nın iklimine ilişkin anlayışımızı değiştiren üç bilim insanına verilmişti.

2020’de ise kara delikleri araştıran Roger Penrose, Reinhard Genzel ve Andrea Ghez ödülü paylaşmıştı.

2019’da Nobel Fizik Ödülü, Büyük Patlama’dan sonra evrenin evrimini açıklayan James Peebles ile bir güneş sistemi dışındaki gezegenin keşfi nedeniyle Michel Mayor ve Didier Queloz’a verilmişti.