Gazze’de işkence: Gözaltı videolarına inceleme

İsrail ordusu, Gazze’de gözaltına alınan kişileri elleri ve gözleri bağlıyken çeken ve videolarını internette paylaşan askerlerle ilgili işlem başlatılacağını açıkladı. Açıklamada, beklenen davranışı göstermeyen sıra dışı vakaları tespit etmek için çalışılacağı kaydedildi. BBC’nin doğrulama servisi BBC Verify, Kasım’dan bu yana İsrailli askerlerin paylaştığı yüzlerce saatlik videoları izleyerek gözaltındaki sekiz kişiyi teşhis etmişti.

BBC’nin haberine açıklama yapan ordu sözcüleri, bir askerin görevine son verildiğini duyurdu. Son açıklamada “emir komuta zincirinde önlemler alınacağı” da ifade edildi.

İsrail ordusu (IDF) tarafından yapılan açıklamada, “Fotoğraf bir saha sorgulaması sırasında çekilmiştir. Şüpheli yaralanmadı. Bir yedek asker IDF emir ve değerlerine aykırı olarak bu fotoğrafı çekmiş ve yayınladı. Kısa süre önce hizmetinin sona erdirilmesine karar verildi” denildi.

Gözaltındaki kişilerin elleri ve gözleri bağlıyken çekilen videolarının internette paylaşılması, uluslararası hukukun ihlali olabilirken, BBC’ye konuşan hukukçular, savaş hukukuna göre gözaltına alınan kişilerin aşağılama veya kamuya teşhir edilmesinin yasak olduğunu vurguladı.

Birleşmiş Milletler’in uluslararası ceza mahkemelerindeki kıdemli danışmanı Dr. Mark Ellis bu videoların, savaş esirlerine yönelik uluslararası kuralların ihlali anlamına gelebileceğini söyledi. Üçüncü Cenevre Sözleşmesi’nin 31. maddesi savaş esirlerinin şiddet, tehdit, aşağılama veya kamuoyunun merakından korunması gerektiğini belirtiyor.

Hukukçular, İsrailli askerlerin videodaki davranışlarının kötü muamele olarak sınıflandırılabileceği değerlendirmesinde bulundu. Tespit edilen sekiz tutuklu videosunun tamamı, kimliklerini gizlemeyen görevdeki ya da eski askerler tarafından paylaşıldı.

Uluslararası insan hakları avukatı Geoffrey Nice, görüntülerle ilgili olarak bir yedek askerin görevden alınmasının ötesinde daha geniş bir soruşturma yapılması gerektiğini söyledi.

Geoffrey Nice verdiği demeçte “Askerlerin içinde bulundukları atmosfer, hemen üstlerindeki emir komuta zincirini ve muhtemelen en tepedeki emir komuta zincirini yansıtır. Bu her zaman araştırılması gereken bir konudur” dedi.

IDF sözcüsü Peter Lerner, Geoffrey Nice’a “Sahada hatalar olabilir. Operasyonlarımızı hem savaş alanında hem de sorgu odasında yasalar ve talimatlar çerçevesinde yürütüyoruz ve bunların ihlali söz konusu olduğunda disiplin ya da diğer yöntemlere başvuruyoruz” cevabını verdi.