Dünyayı ‘güneş fırtınası’ vurdu, radyo sinyalleri bozuldu! ‘Daha büyüğü bekleniyor…’

Türkiye saati ile yaklaşık 23:20’de, ABD’nin batısı ve Güney Amerika açıklarını vuran bir güneş fırtınasına bağlı kısa süreli elektrik kesintisi yaşandı. Uzmanlara göre, olay sadece saniyeler sürdü, ancak başka bir güneş fırtınasının daha bugün Dünya’yı vurması bekleniyor.

Fırtına öncesi, ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi (NOAA) Uzay İklimi Tahmin Merkezi (SWPC), elektrik şebekelerini bozma olasılığının yaklaşık yüzde 60 olduğunu söyledi.

DAHA BÜYÜKLERİ YOLDA

Uzmanlara göre bugün meydana gelmesi beklenen fırtına, radyolar ve havacılık haberleşme sistemleri üzerinde benzer şekilde bozucu bir etki yaratabilir.

Uzay iklimi fizikçisi Tamitha Skov, Daily Mail’e yaptığı konuyla ilgili açıklamada, “Radyo sinyallerinin bozulması riski artıyor. Dün iki küçük M sınıfı patlama yaşadık, kısa süreli R1 seviyesinde radyo sinyali kararmalarına neden oldu, ancak yakında daha uzun ve daha büyüklerini görebiliriz” dedi.

GÜNEŞ FIRTINALARININ ŞİDDET SKALASI

Koronal kütle atımı olarak da bilinen güneş fırtınaları, 1 ila 5 arasında bir ölçekte derecelendirilir, beş en şiddetli olanıdır.

Güneş fırtınaları, jeomanyetik fırtınaların şiddetini değerlendiren G-ölçeği ile derecelendirilir. 

Bu ölçek G1’den G5’e kadar değişir ve her seviye belirli etkilere sahiptir:

G1 (Hafif): Zararsız güç şebekesi dalgalanmalarına ve uyduların işletiminde küçük etkilere neden olabilir. Yüksek enlemlerde kuzey ışıklarına yol açabilir.

G2 (Orta): Yüksek enlemlerde güç şebekesi dalgalanmalarına yol açabilir ve uzay aracı operasyonlarına etki edebilir. Kuzey ışıkları daha düşük enlemlerde görülebilir.

G3 (Güçlü): Güç sistemlerinde, voltaj kontrolünde zorluklara, uydu hareketlerinde önemli sorunlara ve GPS ve düşük frekanslı radyo navigasyonlarında problemlere yol açabilir. Kuzey ışıkları, daha düşük enlemlerde bile görülebilir.

G4 (Şiddetli): Güç sistemlerinde yaygın voltaj kontrol problemlerine neden olabilir ve bazı koruyucu sistemler, önemli altyapı sistemlerini devre dışı bırakabilir. Uydu yönlenmesinde düzensizlikler artabilir, yüksek freakans radyo iletimi dönemsel olarak bozulabilir ve kuzey ışıkları orta enlemlerde görülebilir.

G5 (Aşırı): Yaygın voltaj kontrol problemlerine ve koruyucu sistemlerin bazı bölgelerde çöküşe yol açacak şekilde devreye girmesine neden olabilir. Uydu operasyonları ciddi şekilde etkilenebilir ve düşük frekanslı radyo navigasyonu bozulabilir. Kuzey ışıkları düşük enlemlerde bile görülebilir.

BUGÜNKÜ FIRTINANIN BEKLENEN ÖZELLİKLERİ

Bugün vurması beklenen, derecesi G1 olan fırtına için NOAA: ‘Hızla düzelecek güç şebekesi dalgalanmalarının meydana gelebileceğini’ ve ‘uydu operasyonlarında küçük aksaklıkların olabileceğini’ belirtiyor.

Yakında başka bir fırtınanın daha Dünya’yı etkileyeceğini söyleyen Skov, açıklamasında şu ifadeleri kullandı:

“Bu fırtına, 25 Ocak’a kadar bizi birkaç kez sıyıracak ve bu fırtınayı iki, belki üç başka fırtına daha takip edecek…”

Skov ayrıca, fırtınaların dünyadaki “kritik altyapıları etkilemeyeceğini” ve kuzey ülkelerinde, ‘aurora’ olarak da anılan kuzey ışıklarının oluşmasına yol açabileceğini söyledi.

Skov, “Dünya’nın gece tarafında, kutuplara yakın enlemlerde sıkça gördüğümüz muhteşem aurora, güneş fırtınaları tarafından oluşturulur. Aurora severler için bu hafta gerçek bir ziyafet olacak” dedi.