‘Çalışanların Yoksulluğu’ araştırması: İşçilerin yüzde 67’si mutfak masraflarından kıstı!

Sosyal Demokrasi Vakfı (SODEV) tarafından Olof Palme Vakfı’nın katkılarıyla gerçekleştirilen “Hizmet Sektöründe Çalışan Yoksulluğu ve Güvencesiz Çalışanlar Araştırma Raporu” yayımlandı. Raporda sendikal faaliyetler, güvencesizlik ve ekonomik memnuniyet gibi konulara değinildi. 

Raporun çıktıları üzerine konuşan SODEV Başkanı Rasim Şişman “Genel seçimlerde tarihin en gerici ittifak bloğunun seçimleri yeniden kazanması, AKP’nin otoriterlikten totaliterliğe geçiş sürecini de hızlandırdı” dedi. 

“TEOKRATİK TOTALİTER REJİM”

Rapor kapsamında yaptığı konuşmada 31 Mart seçimlerine de değinen Şişman “Yerel seçimler ‘belediye hizmetlerini kim nasıl üretecek?’ sorusundan daha çok ‘Türkiye eksik de olsa aksak da olsa işleyen bir demokrasi ile mi yoluna devam edecek yoksa tamamen teokratik totaliter bir rejime mi dönüşecek?’ sorusuna yanıt bulacağı bir seçim olacak. Bu nedenle, muhalefet cephesinin sahip olduğu yerel iktidarın kapsam alanını genişletmesi, hiç olmazsa mevcut olanı koruması çok kritik bir öneme sahip” dedi. 

MESLEK TERCİHLERİNİ BELİRLEYEN KRİTERLER

Katılımcılara sorulan “Bu işi tercih etmenizin en önemli nedeni nedir?” sorusuna en çok “Alternatif işlerin olmaması” ve “Eğitim aldığım mesleği yapamamak” cevapları verildi. Bu durum hakkında raporda “AKP iktidarının sürekli övündüğü her kentte üniversite açmak politikasının sonucunda ortaya çıkan ‘eğitimli işsizliğin’ bir sonucu” ifadeleri kullanıldı. 

YÜZDE 67 MUTFAK MASRAFLARINI KISTI

Raporda katılımcılara gelir, harcama kalemleri ve yaşamlarından memnun olup olmadıkları da soruldu. Katılımcılar “Gelirinizi en çok neye harcıyorsunuz?” sorusuna gelirlerinin yüzde 40’ını beslenmeye yüzde 32,3’ünü kiraya, yüzde 18,5’ini giyime, yüzde 4,1’ini ulaşıma yüzde 2,3’ünü eğitime ve kalan yüzde 2,9’luk bölümü ise borç ödeme, birikim yapma ve sağlığa harcadıkları cevabını verdi. Harcama kalemi değişikliklerinde ise katılımcılara Son bir yıldaki mutfak harcamaları soruldu. Buna göre katılımcıların yüzde 67,4’ü mutfak harcamalarını azaltmak durumunda kaldığını belirtti. Katılımcılara son olarak “Türkiye’nin mevcut ekonomik durumunu düşündüğünüzde yaşamınızdan memnun musunuz?” sorusu soruldu. Soruya yüzde 92,3 oranında “Hayır” cevabı verilirken en mutsuz meslek grubu yüzde 97,9 oranıyla özel güvenlikler oldu. 

İŞÇİLER SENDİKALARA GÜVENMİYOR

Katılımcılar “Haklarınızı arayabiliyor musunuz” sorusuna yüzde 67,8 ile “Hayır” cevabını verdi. Bu bağlamda katılımcılara sendikal faaliyetlere yaklaşımları sorulduğunda yüzde 67,3 “Sendikaların sorun çözebileceklerini düşünmüyorum” derken yüzde 28,2 ise “Sendika üyesi değilim ancak sendikal faaliyetleri destekliyorum” cevabını verdi. Katılımcıların yüzde 4,5’lik bir oranı ise “Bir sendikanın üyesiyim” cevabını verdi. Raporda motokuryelerin sendikalaşma oranına da dikkat çekildi. Konu hakkında “Sendikalaşma oranı motokuryelerde yüzde 0 (sıfır). Burada vurgulanacak olan: sendikalar, yeni çalışma koşullarının sorun çözücü birer kurumu olarak algılanmıyor” yorumu yapıldı. 

EN BÜYÜK ÇALIŞMA SEBEBİ ‘EVE EKMEK GÖTÜRMEK’

Rapor kapsamında yapılan araştırmada “Çalışmanın sizin için anlamı nedir?” sorusuna en çok verilen cevap yüzde 27,6 ile “Evime ekmek götürebilme”, diğer popüler cevaplar ise sırasıyla yüzde 22,8 ve yüzde 22,1 ile “Para kazanma/biriktirme” ve “Aileme daha iyi gelecek sunabilme” oldu. Raporda konu hakkında “Bu kişiler geleceği düşünemiyor sadece günü kurtarabilmeyi hedefliyor” yorumu yapıldı. 

İŞ DEĞİŞTİRME SEBEBİ: ‘ÜCRETLERİN DÜŞÜKLÜĞÜ’

Katılımcılara sorulan “İş değiştirdiyseniz bunun en önemli sebebi neydi?” sorusuna yüzde 39 “Ücretin düşüklüğü ve ödemedeki aksamalar” cevabı verilirken katılımcıların yüzde 27’si “Çalışma şartlarının zorluğu” cevabını verdi. Burada dikkat çeken bir diğer konu ise araştırmanın motokuryelerle yapılan bölümünde “İşin tehlikeli olması” cevabının yüzde 7,7 olması oldu. Raporda konu hakkında “Motokuryelik en tehlikeli işlerden bir olmasına rağmen motokuryelerin iş değiştirme sebeplerine bakıldığında, tehlikeli olduğu için diyenlerin oranı son derece düşük. Birçoğu ücreti yeterli bulsalar, yaşamları pahasına çalışmaya devam edecekler” denildi. 

İŞÇİLER FAZLA MESAİ HAKKINI ALAMIYOR

Raporda sosyal haklar ve güvencesizlik konularına da değinildi. Katılımcıların yüzde 71’i fazla mesai ücreti almadıklarını belirtti. Yapılan başka bir ankette ise katılımcılara “İşe gelmeme ya da geç gelme, ihmal ve disiplinsizlik gibi durumlarda işveren nasıl davranır?” sorusu soruldu. Buna göre katılımcıların yüzde 46’sı böyle bir durumda işverenin işten çıkarma veya ücret kesintisi tedibrlerine başvurduğunu belirtti. Sonuçlar raporda Güvencesizlik, cezalandırma yöntemi olarak işten çıkarma durumlarında da kendini gösteriyor. Bu tablo, Türkiye’de emeğin güvencesizliğinin en net göstergelerinden bir tanesi…” denildi.