12 Eylül’ün öncülü 12 Mart Muhtırası: Atatürk maskesiyle ‘ulusal-sol’un tasfiyesi

Bundan 53 yıl önce bugün, 12 Mart 1971’de Türk Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK) komuta kademesi, dönemin Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay’a muhtıra verdi. Muhtırayla, Süleyman Demirel’in Başbakan olduğu Adalet Partisi Hükümeti istifa etmek zorunda kaldı. 

Cumhuriyet gazetesi bir süre kapatıldı ve gazetemiz eski başyazarı İlhan Selçuk sorguda işkence gördü. 

53 yıl önce TSK, siyasi iktidarın “Tutum, görüş ve icraatı ile yurdumuzu anarşi, kardeş kavgası, sosyal ve ekonomik huzursuzluklar içine soktuğu” gerekçesiyle muhtıra verdi. 

Sonrasında CHP Milletvekili Nihat Erim’in başbakanlığında “partiler üstü reform hükümeti” iddiasında bir hükümet kuruldu. Hem orduda birçok komutan emekli edildi hem de aralarında İlhan Selçuk ve Doğan Avcıoğlu’nun da bulunduğu birçok yazar işkenceden geçirildi. 

ATATÜRK MASKESİYLE DARBE

Muhtıra dönemin Adalet Partisi iktidarın “Atatürkçü reformları izlememesi” olarak gerekçelendirilse de uygulamalar bu gerekçe ile örtüşmedi. Muhtıra sonrası Cumhuriyet gazetesiyle beraber, özellikle ulusal-sol çizgideki Yön ve Devrim dergisinin kadroları hedef alındı. Bir süre sonra bu yönelim, kapsamını genişleterek “solcu avı”na dönüştü. 

Millî Demokratik Devrim taraftarı sol görüşlü subayları 12 Mart Muhtırası sonrası ordudan tasfiye edilirken bu özellikleriyle muhtıra, 12 Eylül darbesinin öncülü işlevi gördü.