Veriler Mehmet Şimşek’i yalanladı: Enflasyonu şirketler patlattı

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, ücret maaş ve aylıklardaki kendisine göre “yüksek artışları” da yüksek enflasyonun nedenleri arasında gösterirken emekçinin büyümeden aldığı pay, yıllardır yerinde sayıyor. Üstelik bu yılın ilk çeyreğine göre de düşme var. Buna karşın şirketler kârlarını yükseltirken, üretici fiyat enflasyonunu da körüklüyor. 

TÜİK’in büyüme verilerine göre, işgücü ödemelerinin gayrisafi katma değer içerisindeki payı 2016’da yüzde 36.3 iken 2022 sonu itibarıyla yüzde 26.5’e geriledi. Sermayenin aldığı pay ise aynı dönemde yüzde 47.5’ten yüzde 54.5’e çıktı. 

‘ŞİRKETLER KÂRINI KATLIYOR’ 

Bu yılın ilk çeyreğinde ise EYT ödeme ve tazminatları nedeniyle yüzde 37.8 çıktı ama ikinci çeyrekte yüzde 34.3 ile gerilemeye yeniden başladı. Ortaya çıkan tablo, zaman zaman artıp azalsa da emekçinin büyümeden aldığı payın yıllardır düşük kaldığını gösteriyor. 

İktisatçı Prof. Dr. Erinç Yeldan da Şimşek’in açıklamasındaki tutarsızlığa TÜİK’in tablolarıyla dikkat çekti. TÜİK’in yıllık sanayi ve hizmet istatistiklerini paylaşan Yeldan, “Bakan Şimşek’in ‘Enflasyonun ardında ücret maliyetleri var’ savı yanlış, tutarsız ve kamuoyunu yanıltıcıdır. TÜİK verileri, 2015 sonrasında şirketlerin tekelci konumlarına dayanarak kâr marjlarını hızla yükselttiğini ve üretici fiyat enflasyonunu körüklediğini belgeliyor” dedi. 

(Erinç Yeldan)

Yeldan’ın paylaştığı tablo, şirketlerin kâr marjlarının 2019 sonrasında adeta fırladığını, buna bağlı olarak da üretici fiyatları enflasyonunun özellikle 2020 sonrasında tırmanışa geçtiğini gösteriyor. Yeldan, 2015 sonrasında tüm sektörlerde reel ücretlerin geriletildiğine de dikkat çekti.

Tabloda 2016 sonrasında ücretlerin hızla gerilemeye başladığı görülüyor. Bu gerileme 2020 sonrasında ise yerini “hızla düşmeye” bırakıyor. Madencilikte, gıda imalatında, metal sanayisinde, imalat sanayisinde, tekstil ürünleri imalatında, elektrikli teçhizat imalatında ücretler hızla düşüyor. Düşme 2021 yılında da devam ediyor.